Monday, June 1, 2015

'संघर्ष' कोठे ढेपाळला?

* 'यापूवीं ठाणे शहरातील उत्सवांना रस्त्याच्या एकूण रुंदीपैकी निम्म्या जागेत मंडप उभारण्याची परवानगी दिली जात होती. पाचपाखाडी भागात तर 'संघर्ष'चा मंडप संपूर्ण रस्ता व्यापत असे.
* 'मात्र, न्यायालयाने उत्सवांच्या आयोजनाबाबत कठोर भूमिका स्पष्ट केल्यानंतर ठाणे महापालिकेने नुकतीच नवी नियमावली जाहीर केली. त्यानुसार एकूण रस्त्याच्या एक चतुर्थाश भागातच मंडप उभारण्याची परवानगी देण्यात आली.
* 'आव्हाडांचा उत्सव ज्या रस्त्यावर साजरा होतो, त्या ठिकाणी रस्त्याची रुंदी १५ मीटर इतकी आहे. नव्या नियमानुसार, त्यांना केवळ पाच मीटर रुंदीचा मंडप उभारण्याची परवानगी होती.
* 'याशिवाय दहीहंडीच्या उंचीवरील र्निबध आणि बालगोविंदांवरील बंदी यामुळे उत्सवातील भपकेबाजपणा कमी होण्याची शक्यता होती. या पार्श्वभूमीवर 'संघर्ष'ला दहीहंडी उत्सवच रद्द करण्याची वेळ आली.


Wednesday, May 6, 2015

वाघनख (वाघनखे/वाघनख्या)




हे मध्ययुगीन भारतीय उपखंडातले मुठीत धरण्याजोगे शस्त्र आहे. याला वाघाच्या पंज्यावरील नखांप्रमाणे पोलादाची तीक्ष्ण नखे असतात व मूठ वळल्यावर ती पंजात लपवता येतात. हे ह्त्यार हातामधे धारण करून मूठ बंद केल्यावर बोटात दोन अंगठया (तर्जनी-करंगळी घालण्यासारखे दोन अंगठ्या/गोल) घातल्याप्रमाणे दिसते. त्या अंगठया आतील बाजूने एका धातूपट्टीने जोडलेल्या असून त्यावर तीक्ष्ण नखे लावलेली असतात. यांचा उपयोग लक्ष्यावर गुप्तपणे हल्ला चढवण्यासाठी प्रामुख्याने केला जाई.

वाघनखांचा वापर १० नोव्हेंबर, इ.स. १६५९ रोजी मराठा साम्राज्याचे संस्थापक शिवाजीमहाराज यांनी आदिलशाही सेनानी अफजल खान यास जावळीच्या युद्धात ठार मारण्यासाठी केला होता.
छायाचित्र: मराठा साम्राज्यकाळातील (इ.स. १७०० - इ.स. १८००) वाघनखे, हिगिन्स आर्मरी म्यूझियम, मॅसेच्युसेट्स, अमेरिका. —